Wereldwijd worden we steeds meer blootgesteld aan (ultra)bewerkte voeding. Een groot deel van alle voeding in onze supermarkt is tegenwoordig ultra bewerkt en dat is zorgwekkend. Het dagelijks eten en drinken van bewerkte en ultra bewerkte producten kan aanzienlijke gezondheidsrisico’s met zich meebrengen op lange termijn. In dit artikel vertellen we je meer over wat ultra bewerkt eten is en welke gezondheidsrisico’s het (over)consumeren van deze voeding met zich meebrengt en welke alternatieven er zijn.

• Wat is ultra bewerkt eten?
• De gezondheidsrisico’s van ultra bewerkt eten
• Alternatieven voor ultra bewerkt eten

Wat is ultra bewerkt eten?

Ultra bewerkt eten is, zoals de naam al zegt, eten dat extreem intensief is verwerkt en waaraan meestal een hoop ingrediënten zijn toegevoegd. De voedingsmiddelen ondergaan een uitgebreid proces van industriële verwerking. Daarbij worden allerlei verschillende ingrediënten toegevoegd zoals smaakversterkers, kleurstoffen en conserveermiddelen om de smaak, textuur en houdbaarheid van het product te verbeteren. Door het proces van bewerking en toevoeging van verschillende ingrediënten gaan eventuele voedingswaarden uit grondstoffen in het product verloren. Hierdoor bevatten ultra bewerkte producten veelal grote hoeveelheden suikers en geconcentreerde koolhydraten en lege calorieën in plaats van voedingsstoffen. Voorbeelden van ultra bewerkt eten en drinken zijn fastfood, frisdranken, snacks, kant- en klaar maaltijden, bepaalde graanproducten, koek en snoep.

Naast ultra bewerkt is er ook de categorie bewerkte voeding. Het verschil tussen beide is de mate van bewerking. Er is geen specifieke scheidslijn tussen ultra bewerkte en bewerkte voeding. Bewerkte voeding kan een aantal eenvoudige bewerkingsstappen zijn ondergaan, zoals snijden, invriezen of drogen terwijl ultra bewerkte voeding zeker meer dan 10 stappen ondergaat en een lange lijst aan kunstmatige toevoegingen kent. Voedingsmiddelen zoals voorgesneden groenten en fruit kunnen bijvoorbeeld als bewerkt voedsel worden beschouwd. Vaak worden deze producten ook met conserveringsmiddelen behandeld wat de voedingswaarde ook kan beïnvloeden.  

De gezondheidsrisico’s van ultra bewerkt eten

Ultra bewerkt eten is overal. De voedingsmiddelen zijn gemakkelijk te verkrijgen, zijn in veel gevallen betaalbaar, lang houdbaar en erg verleidelijk. Vaak worden ultra bewerkte voedingsmiddelen zo ontworpen dat ze erg lekker smaken en verslavend zijn en aan de andere kant zijn ze minder vullend. Dit zorgt ervoor dat je ervan blijft eten.

Maar hoe verleidelijk ook, het is ontzettend belangrijk om je te beseffen dat het overmatig consumeren van ultra bewerkte voeding gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. We noemen hieronder de belangrijkste risico’s.

Tekort aan nutriënten: Ultra bewerkt eten bevat vaak weinig tot geen essentiële voedingsstoffen die van belang zijn voor een gezond lichaam. Bij overconsumptie van ultra bewerkte voeding in combinatie met te weinig voedingsmiddelen die wel over de juiste voedingsstoffen beschikken, kunnen tekorten ontstaan. Met alle gezondheidsgevolgen van dien.

Overgewicht: Ultra bewerkt eten is naast arm aan voedingsstoffen vaak rijk aan calorieën. Dit kan zorgen voor een te hoge calorie inname en daarmee leiden tot overgewicht en het risico op obesitas vergroten.

Hart- en vaatproblemen: De toegevoegde suikers en ongezonde vetten in ultra bewerkt eten staan in verband met een verhoogd risico op het ontstaan van hart- en vaatproblemen.

Insulineresistentie: Een teveel aan ultra bewerkt voedsel dat rijk is aan geraffineerde koolhydraten en toegevoegde suikers, kan leiden tot insulineresistentie, wat allerlei nadelige gevolgen heeft voor je lichaam.

Chronische aandoeningen: Het langdurig consumeren van ultra bewerkt eten kan het risico op het ontstaan van chronische problemen voor de lever, zenuwstelsel en gewrichten verhogen.

Alternatieven voor ultra bewerkt eten

Al lijkt het lastig met al die ultra bewerkte producten in de supermarkt, vermijd deze zoveel mogelijk om de hiervoor genoemde gezondheidsrisico’s te beperken. Het alternatief is onbewerkte (of eventueel in combinatie met licht bewerkte) voedingsmiddelen.  Dit zijn voedingsmiddelen waarvan je de bewerkingen zelf thuis kunt doen. Denk aan verse groenten en fruit, magere eiwitten zoals kip, vis, rundvlees, ei en bonen of neuten zaden en peulvruchten. Deze voeding is rijk aan belangrijke voedingstoffen en daarmee vullend en voedend. Kies ervoor om je maltijden zelf te bereiden zodat je precies weet welke ingrediënten je gebruikt en toevoegt. Bij behoefte aan snacks kies je het beste voor gezonde alternatieven zoals kleine groentesnacks, vers fruit of ongezouten noten. Trek aan zoet? Kies dan ook voor natuurlijke producten of zoetstoffen in plaats van geraffineerde suikers. Je ontkomt natuurlijk nooit helemaal aan bewerkte voedingsmiddelen. Lees in dat geval wel altijd het etiket en kies een product met zo min mogelijk toegevoegde en onherkenbare ingrediënten.

Tot slot

Het eten en drinken van ultra bewerkt voedsel wordt geassocieerd met tal van gezondheidsrisico’s. Om deze risico’s te beperken is het belangrijk om deze voedingsmiddelen zoveel mogelijk te vermijden. Kies voor een dieet dat bestaat uit zoveel mogelijk onbewerkte en volwaardige voeding en profiteer juist van de gezondheidsvoordelen die dit biedt.

Zorg ook dat je veel antioxidanten binnenkrijgt, zij hebben de eigenschap bescherming te bieden tegen oxidatieve stress , dat o.a. veroorzaakt wordt door bewerkt voedsel.