Onze hormoonhuishouding is een complex systeem dat bestaat uit hormonen in het lichaam en de manier waarop deze met elkaar communiceren. De hormoonhuishouding staat aan de basis van diverse belangrijke processen in ons lichaam zoals groei en ontwikkeling, metabolisme, slaap, voortplanting en nog veel meer. Onder normale omstandigheden is het lichaam in staat dit zelf te reguleren op de voorwaarde dat we er een gezonde leefstijl op na houden. Leefstijl is van grote invloed op onze hormonen en kan ervoor zorgen dat het complexe systeem uit balans raakt waardoor uiteenlopende ongemakken kunnen ontstaan.

Onderwerpen in dit artikel:

• Wat zijn hormonen
• Leefstijlfactoren die de hormoonbalans beïnvloeden
• Hormonen in balans brengen

Wat zijn hormonen

Hormonen zijn stofjes die het lichaam aanmaakt en die worden afgegeven door hormoonklieren wanneer er iets in het interne milieu verstoort raakt. De hormonen worden via de bloedbaan getransporteerd naar het doelwitorgaan. Aangekomen bij het orgaan zetten de hormonen aan tot actie of remmen ze iets af. Er bevinden zich in het lichaam zo’n 40 hormonen met ieder een eigen taak. Een voorbeeld van een hormoon is melatonine dat in de avond wanneer de zon ondergaat door het lichaam wordt geproduceerd zodat je moe wordt en makkelijker inslaapt. Een ander voorbeeld is cortisol, een stresshormon dat het lichaam helpt te reageren in geval van stressvolle situaties.

In een normale situatie is de hormoonhuishouding in balans. Dit draagt bij aan een sterk immuunsysteem, voldoende energie, een gezond gewicht, goede nachtrust en gezonde spiermassa.

Leefstijlfactoren die de hormoonbalans beïnvloeden

Er zijn verschillende leefstijlfactoren die de hormoonbalans zowel positief als negatief kunnen beïnvloeden.

Voeding: een gezond voedingspatroon dat bestaat uit voldoende voedingsstoffen zoals gezonde vetten, eiwitten en complexe koolhydraten, kan bijdragen aan de productie en het reguleren van hormonen. Suikers en bewerkte voedingsmiddelen kunnen de hormoonhuishouding juist ongunstig beïnvloeden.
Beweging: Lichaamsbeweging kan bijdragen aan een gezond gewicht en de balans van hormonen zoals leptine en insuline gunstig bevorderen.
Slaap: Voldoende slaap is essentieel voor een goede hormoonhuishouding. Een tekort aan slaap is van invloed op de productie van verschillende hormonen zoals cortisol, leptine en insuline en kan van invloed zijn op de energiehuishouding, het gewicht en eetlust.
Stress: Langdurige stress kan ervoor zorgen dat het stresshormoon cortisol te hoog wordt en de hormoonbalans verstoord raakt. Dit kan gevolgen hebben voor de slaap, energie en spijsvertering.
Omgevingsfactoren: Ook zaken waar we in onze leefomgeving aan bloot worden gesteld kunnen van invloed zijn op onze hormoonhuishouding. Zo kunnen blootstelling aan chemische stoffen zoals bestrijdingsmiddelen de hormonale balans verstoren.

Feitelijk hebben mannen en vrouwen dezelfde hormonen, alleen verschillen de concentraties daarvan in het lichaam. Leefstijlfactoren zijn voor zowel mannen als vrouwen van invloed op de hormoonbalans maar kunnen per geval een andere uitwerking hebben. 

Hormonen in balans brengen

Verstoring van de hormoonbalans kan leiden tot uiteenlopende (vage) ongemakken. Het is dan vaak lastig te achterhalen waar deze ongemakken vandaan komen en er bestaat een grote kans dat deze het gevolg zijn van een verstoorde hormoonhuishouding. Bij een verstoring van de hormoonbalans is het belangrijk om op basis van de hiervoor genoemde factoren een gezonde leefstijl na te streven. Kies voor een gezond en gevarieerd voedingspatroon, slaap en beweeg voldoende, beheers stress en zorg voor een gezonde omgeving.

Ook suppletie kan bijdragen aan de hormonale balans. Gezonde voeding biedt niet meer voldoende garantie om alle essentiële vitaminen en mineralen binnen te krijgen die ook van invloed zijn op onze hormonen. Voor het ondersteunen van de hormoonhuishouding kunnen onder andere een multivitaminen- en mineralencomplex, magnesium en vitamine D nuttig zijn. Ook adaptogene kruiden kunnen helpen om de (hormoon)balans in het lichaam te herstellen en daarmee de fysieke en mentale weerbaarheid te versterken. Voorbeelden van adaptogene kruiden zijn Ashwaganda, Rhodiola*.

Tot slot

De hormonen in ons lichaam zijn betrokken bij alle belangrijke processen in ons lichaam. Een goede hormoonbalans voorkomt ongemakken en is van belang voor een goede gezondheid. Verschillende leefstijlfactoren kunnen de hormoonbalans zowel positief als negatief beïnvloeden. Zorg voor het in balans houden van de hormoonhuishouding op dagelijkse basis voor een gezonde leefstijl op vul deze voor een optimaal resultaat aan met supplementen en adaptogenen.

* Gezondheidsclaim is lopende